«شگفتیهایی که تنها در تفلیس دیده میشوند» موضوعیست که شاید در نگاه اول برای برنامهریزی سفر به ذهنتان نرسد، اما همین ویژگیها هستند که این شهر را متفاوت میکنند. تفلیس فقط مقصدی با خیابانهای دنج و مردمی صمیمی نیست؛ شهریست پر از جزئیات غیرمنتظره که بعد از سفر هم در ذهن میماند. ترکیب تاریخ، مدرنیته، سنتهای خاص و روحیه گرم مردم، فضایی میسازد که هم آشناست و هم شگفتانگیز. اگر عاشق کشف تفاوتهای کوچک اما خاص هستید، تفلیس شما را ناامید نخواهد کرد.
تفلیس؛ شهری پر از شگفتی های ساده اما خاص
تفلیس از آن پایتختهای نادریست که در آن، چیزهای معمولی حالوهوایی شگفتانگیز پیدا میکنند و زندگی روزمره خودش تبدیل به مجموعهای از سورپرایزهای کوچک و دوستداشتنی میشود. کافیست در خیابانهای شهر قدم بزنید تا خیلی زود متوجه شوید جذابیت تفلیس فقط به بناهای معروف یا جاذبههای توریستی محدود نیست؛ این جذابیت در دل کوچهها، میان مردم و در ترکیب زیبای گذشته و حال جریان دارد. از شنیدن موسیقی خاص زبان گرجی در یک حیاط شلوغ گرفته تا دیدن بالکنهایی نامنظم که به ساختمانهای قدیمی چسبیدهاند، همهچیز نشان میدهد تفلیس در جزئیاتش زنده است. پیش از آن که سراغ شگفتیهایی برویم که فقط در این شهر میبینید، این مقدمه تصویر شهری را ترسیم میکند که ویژگیهای خاصش را با افتخار در معرض دید هر بیننده کنجکاوی میگذارد.
بالکن های تفلیس
یکی از اولین چیزهایی که هنگام قدم زدن در تفلیس توجه شما را جلب میکند، معماری شهر و به ویژه بالکنهای آن است. خانههای چوبی با رنگهای ملایم بر فراز خیابانها خم شدهاند و بالکنهایی منبتکاریشده دارند که گویی در آخرین لحظه به ساختمان اضافه شدهاند. بسیاری از آنها انگار قوانین فیزیک را به چالش میکشند؛ بعضی روی لبه صخرهها آویزاناند و برخی دیگر روی ستونهای باریک چوبی ایستادهاند. این بالکنها فقط تزئینی نیستند؛ بخشی از زندگی روزمره مردماند. نوشیدن قهوه صبحگاهی، پهن کردن لباس، گپ زدن با همسایهها یا تماشای رفتوآمد خیابان، همه در همین فضاها اتفاق میافتد. ریشه این بالکنها به سنت قدیمی نجاری چوب در تفلیس بازمیگردد که تحت تأثیر فرهنگ ایرانی و شیوههای بومی شکل گرفته است. بعضی از آنها بیش از صد سال قدمت دارند و با وجود زلزلهها، جنگها و تغییرات شهری همچنان پابرجا ماندهاند؛ همین پایداری به تنهایی میتواند یکی از شگفتیهای تفلیس برای بازدیدکنندگان تازهوارد باشد.
حمام های گوگردی تاریخی تفلیس
کمتر پایتختی در جهان را میتوان یافت که در مرکز شهرش چشمههای آب گرم طبیعی داشته باشد. تفلیس که نامش از واژه گرجی «تبلی» به معنای گرم گرفته شده، دقیقاً بر پایه همین چشمههای گوگردی شکل گرفته است. در محله تاریخی آبانوتوبانی، گنبدهای آجری حمامها را میبینید که بخشی از آنها در دل زمین فرو رفتهاند. این حمامها فقط جاذبه گردشگری نیستند؛ بخشی جدانشدنی از فرهنگ محلیاند. نسلهای مختلف مردم تفلیس برای درمان، آرامش و حتی دورهمیهای اجتماعی به این حمامها آمدهاند. بعضی برای خواص درمانی آب و بعضی برای کیسهکشی معروف گرجی که پوست را به طرز عجیبی نرم میکند. حتی کسانی که تجربه حمامهای سنتی در کشورهای مختلف را دارند، معمولاً حمامهای تفلیس را متفاوت، اصیل و عمیقاً تاریخی توصیف میکنند؛ آیینی که شما را به قرنها قبل پیوند میدهد.
الفبای گرجی در سطح شهر
گرجستان الفبای مخصوص به خود را دارد؛ در واقع سه الفبای تاریخی که امروزه «مخدرولی» رایجترین آنهاست. این خط منحنی، هنری و کاملاً منحصربهفرد است و در هیچ جای دیگری از دنیا دیده نمیشود. برای بسیاری از مسافران شگفتآور است که زبان گرجی نه به روسی شباهت دارد، نه به زبانهای اروپایی و نه حتی خاورمیانهای؛ این زبان به تنهایی در خانواده زبانهای کارتولی قرار میگیرد. علاقه مردم به زبانشان را همهجا میبینید؛ از منوهای دستنویس و تابلوهای مغازهها گرفته تا هنر خیابانی و اعلامهای مترو. زبان برای گرجیها نقش مهمی در حفظ هویت ملیشان داشته و همین باعث شده به آن افتخار کنند. کافیست با یک «گامارجوبا» ساده سلام کنید تا واکنش گرم مردم را ببینید.
کلیساهای تفلیس
یکی دیگر از ویژگیهای خاص تفلیس، حضور پررنگ معنویت در زندگی روزمره است. مذهب، خصوصا مسیحیت ارتدکس، نقش مهمی در فرهنگ گرجستان دارد. هنگام قدم زدن در شهر، کلیساها همه جا به چشم میخورند؛ از کلیساهای کوچک میان ساختمانها گرفته تا کلیساهای سنگی قدیمی در حیاطها و صومعههایی که مشرف به رودخانهاند. دیدن افرادی که هنگام عبور از کنار کلیسا علامت صلیب میکشند یا برای روشن کردن شمع توقف میکنند، کاملاً عادی است. کلیسای جامع تثلیث مقدس یا «سامِبا» که یکی از بزرگترین کلیساهای ارتدکس جهان است، بر فراز شهر میدرخشد و حضوری باشکوه دارد. این ترکیب مدرنیته و پایبندی به سنتها، آرامشی خاص به تفلیس داده است.
برج ساعت تفلیس قدیم
در کوچهپسکوچههای قدیمی تفلیس ممکن است ناگهان با برجی کج و فانتزی روبهرو شوید که انگار از یک دنیای جادویی بیرون آمده است. دیوارهای نامنظم، کاشیهای رنگارنگ و فرشتهای کوچک که هر ساعت زنگ را به صدا درمیآورد، این برج را خاص کردهاند. این سازه متعلق به تئاتر عروسکی رزو گابریادزه است؛ هنرمند مشهور گرجی که برج را با دست و با استفاده از مواد بازیافتی ساخته است. ظهرها، نمایش عروسکی کوچکی هم از داخل برج اجرا میشود. این برج نماد روح بازیگوش، هنری و متفاوت تفلیس است.
شراب در تفلیس
گرجستان زادگاه شراب در جهان شناخته میشود و تفلیس به خوبی این عنوان را حفظ کرده است. شراب را همهجا میبینید؛ رستورانها، بازارها، زیرزمینها و حتی خانههای کوچک. چیزی که همه را شگفتزده میکند، صمیمیت فرهنگ شرابنوشی در گرجستان است. ممکن است غریبهای شما را به نوشیدن یک لیوان شراب دعوت کند و این کاملاً طبیعی است. بسیاری از شرابها به روش سنتی «کووری» و در خمرههای سفالی زیر زمین تخمیر میشوند؛ طعمی طبیعی، خاکی و فراموشنشدنی که تجربه آن برای خیلیها یکی از لذتبخشترین شگفتیهای تفلیس است.
تله کابین ها و فونیکولار تفلیس
حملونقل عمومی در تفلیس فقط کاربردی نیست، بلکه جذاب هم هست. تلهکابینها و فونیکولار بخشی از سیستم شهریاند. تلهکابین ریِک پارک تا قلعه ناریکالا نمایی پانورامیک از شهر را به شما نشان میدهد و فونیکولار متاتسمیندا شما را به پارکی کوهستانی با بهترین چشماندازهای تفلیس میبرد. جالب اینجاست که این مسیرها فقط مخصوص گردشگران نیستند؛ مردم محلی هم از آنها استفاده میکنند.
حیاط های مشترک تفلیس
اگر وارد حیاطهای مسکونی تفلیس شوید، خیلی زود میفهمید چرا میگویند این شهر شبیه یک محله بزرگ است. این حیاطها پر از تاکهای انگور، بند رخت، پلههای چوبی و نیمکتهاییست که همسایهها روی آن گپ میزنند. بچهها بازی میکنند، سالمندان از بالکنها نظارهگرند و همیشه یک گربه در حال پرسه زدن است. این فضاها قلب زندگی اجتماعی تفلیساند و برای بسیاری از مسافران، تجربه این صمیمیت روزمره یکی از عمیقترین و بهیادماندنیترین شگفتیهای شهر محسوب میشود. تفلیس در دنیای امروز، چیزی کمیاب را حفظ کرده: حس واقعی همسایگی و گرمای انسانی.
کلام آخر
تفلیس شهریست که تضادهایش را با آغوش باز میپذیرد؛ همزمان قدیمی و مدرن، شلوغ و آرام، معنوی و بازیگوش. در هر گوشه آن میتوان شگفتی تازهای پیدا کرد؛ از بالکنهای چوبی و حمامهای تاریخی گرفته تا برجهای ساعت خاص و حیاطهای پرجنبوجوش. ترکیب تاریخ، فرهنگ، زبان گرجی و جایگاه مذهب، عمق بیشتری به این تجربه میدهد. تفلیس تلاشی برای شگفتزدهکردن نمیکند؛ فقط اجازه میدهد آرامآرام عاشقش شوید.
بدون دیدگاه